ترمومتر

ترمومتر یا دماسنج وسیله ای است که درجه گرم یا سرد بودن جسم ( گرادیان دما ) یا دما را اندازه گیری می کند. این ابزار در صنایع مختلف، آزمایشگاه ها، آشپزخانه ها، اندازه گیری دمای بدن انسان در پزشکی، در اختر فیزیکی برای اندازه گیری دمای سطح ستارگان و غیره توسط طیف سنجی و حتی در منازل کاربرد زیادی دارد. 

از گذشته تا کنون ترمومتر یا دماسنج برای اندازه گیری دما مورد استفاده انسان ها بوده است و به واسطه ی پیشرفت تکنولوژی، تغییرات بسیار زیادی داشته است. اولین ترمومترها جیوه ای بوده که از قبل و بعد از زمان انقلاب صنعتی استفاده داشته که به مرور زمان ترمومترهای الکلی، گازی و غیره ساخته شدند.

آشنایی با انواع ترمومتر صنعتی

1. ترمومتر تماسی
2. ترمومتر غیر تماسی

تماسی

هنگامی که می بایست برای اندازه گیری دما با شیء مورد نظر تماس مستقیم داشت، از ترمومترهای تماسی استفاده می شود، مانند ترمومتر های جیوه ای، الکلی، ترموکوپل ها و مابقی نوع های تماسی.

غیر تماسی

در مواردی که برای اندازه گیری دما امکان برقراری تماس مستقیم با محل مد نظر وجود ندارد، از ترمومتر غیر تماسی استفاده می شود. این نوع ترمومترها کاربرد زیادی در صنایع مختلف پیدا کرده اند؛ مانند: استفاده در دیگ های بخار، فلزات مذاب، انواع کوره ها و محل هایی که با نزدیک شدن برای اندازه گیری دما می تواند برای انسان خطرآفرین باشد.

آشنایی با انواع مدل های ترمومتر

دماسنج جیوه ای

به دماسنجی گفته می شود که از جیوه ساخته شده باشد و بیشتر برای اندازه گیری تب کاربرد دارد. نحوه عملکرد آن به صورتی است که با تغییر دما، حجم جیوه داخل دماسنج تغییر می کند و جیوه در ستون های درجه بندی شده، حرکت کرده و در دمایی که با آن در تماس است را نشان می دهد.

مشخصات اصلی دماسنج جیوه ای

• جزو بهترین انتقال دهنده های حرارت است.
• برای انبساط به حرارت کمی نیاز دارد و می تواند بدون کاهش دمای جسم، دمای آن را اندازه بگیرد.
• دمای انجماد جیوه 38/83- درجه سانتیگراد است.
• دارای نقطه جوش بالایی است و می تواند برای سنجش دماهای بالا تا 357 درجه سانتیگراد ازش استفاده کرد.
• به اطراف لوله موئین داخل ترمومتر نمی چسبد و اندازه گیری دقیق دما را امکانپذیر می کند.

دماسنج الکلی

ساختار و نوع عملکرد این نوع دماسنج، همانند مدل جیوه ای است با این تفاوت که بجای جیوه از الکل استفاده می شود.

ترمومتر دیجیتال

دارای صفحه نمایشگر برای نشان دادن دما می باشد. مهم ترین ویژگی این نوع دماسنج قابل حمل بودن و امکا استفاده در مکان های مختلف می باشد.

دماسنج لیزری

این نوع دماسنج بیشتر برای دمای اشیاء از راه دور و فواصل بلند کاربرد دارد. دماسنج لیزری به وسیله پرتوهای نوری که از سمت دستگاه فرستاده می شود، دمای اشیاء را تشخیص و نمایش می دهد.

این نوع دماینج ها بیشتر در صنایع هایی مانند: شیشه، سیمان، فلزات، پلاستیک و غذایی به کار می روند.

دماسنج پزشکی

ترمومترهای پزشکی بسیار سبک و قابل حمل و برای اندازه گیری دمای بدن انسان و موجودات زنده کاربرد دارد. برای عدم انتقال سرایت بیماری، باید حتما بعد از هر بار استفاده ضد عفونی شود.

دارای دقت و سرعت نمایش دمای بالا و طراحی ارگونومیک دارد. این نوع دماسنج در محلی مانند زیر بغل و دهان بیمار استفاده می شود.

بدلیل خطرناک بودن تماس ترمومتر پزشکی با پوست بیماران در بیماری های واگیردار، از نوع لیزری و با کمک نور مادون قرمز می تواند دمای بدن بیمار را به صورت غیر تماسی اندازه گیری کند.

ترمومتر عقربه ای بی متال

پرمصرف ترین نوع دماسنج آزمایشگاهی بوده و از نوع تماسی می باشد. کاربرد آن در وسایلی همچون ترموستات سماور یا اتو می باشد. رنج دمایی دماسنج بی متال از منفی 40 تا 300 درجه سانتیگراد می باشد.

ترمومتر تماسی ترموکوپل دار

اصل کار ترمومترهای ترموکوپل دار در نوک آن هاست که دو فلز مختلف به یکدیگر وصل می شوند و در نتیجه حرارتی که بوجود می آید، در این محل اتصال اختلاف پتانسیل نیز ایجاد می شود.

بر اساس میزان اختلاف پتانسیل ایجادی از آن ها می توان دمایی که در آن قرار دارند را استفاده کرد. از این نوع ترموکوپل ها بیشتر در صنایعی استفاده می شود که با یک سیم فلزی بلند وارد کوره کرده و دمای داخل کوره را اندازه گیری می کنند.

دماسنج گازی

دما می تواند موجب تغییراتی در گازها شود و از ایجاد این تغییرات در فشار گازها دما را می توان، تخمین زد. در دماسنج های گازی می شود با اندازه گیری فشار گاز به دما پی برد.

دماسنج تفنگی

این نوع دماسنج بیشتر برای نظارت سریع، دقیق، مناسب و از راه دور ایده آل می باشد. مشخصه غیر تماسی بودن ترمومترهای تفنگی ( همانند نوع لیزری ) این امکان را بوجود می آورد تا اندازه گیری دمای اجسام را بدون لمس و تماس فیزیکی با شیء مدنظر را داشت.

ترمومتر مادون قرمز

وسیله ای برای تشخیص و اندازه گیری دمای دستی سطح یک جسم یا منطقه بدون نیاز به لمس جسم مدنظر می باشد.

دماسنج شیشه ای

دماسنج شیشه ای برای اندازه گیری یا تغییرات دمایی مورد استفاده قرار می گیرند. دو بخش اصلی در ساختار فیزیکی این نوع دماسنج ها تشکیل شده است.

یک سنسور دمایی که اندازه گیری دما را برعهده دارد، دیگری مبدلی که تغییرات فیزیکی را به مقدار قابل نمایش تبدیل می کند.

دماسنج مقاومتی

سنسورهای دماسنج مقاومتی در صنعت به اختصار RTD معروف است و نوعی حسگر برای تشخیص دما است. با مقاومت الکتریکی فلزات با افزایش دما، افزایش می یابد و به این پدیده مقاومت گرمایی می گویند.

‌دماسنج گالیله ای

کارکرد این نوع دماسنج بر اساس اصل ارشمیدس بوده و تغییرات دمایی را با بالا و پایین آمدن حباب های شیشه ای که درون دماسنج جای گذاری شده، نمایش می دهد.

در زمان خنکی مایع درون دماسنج، چگالی آن افزایش پیدا می کند و حباب هایی که چگالی متوسط کمتری دارند، شروع به بالا آمدن می کنند.

ترمومتر کریستالی مایع

این دماسنج ها حاوی کریستال های مایع حساس به دما در یک نوار پلاستیکی هستند که برای تشخیص دماهای مختلف، تغییر رنگ می دهند. بیشترین مصرف این نوع دماسنج برای مصارف پزشکی و خانگی است.

دماسنج کوارتزی

یک روش نوین و دقیق در اندازه گیری دما بر مبنای حساسیت فرکانس تشدید کریستال کوارتز به تغییر دما استوار می باشد. هنامی که از زاویه برش درست و مناسب برای کریستال استفاده می شود، یک تطابق درست خطی میان فرکانس و دما برقرار می شود.

خرید ترمومتر

جهت خرید ترمومتر با گروه صنعتی پادکوپل تماس بگیرید. این گروه صنعتی تولید کننده انواع سنسور دما، ترموکوپل، ترموستات، لول سوئیچ و جرقه زن می باشد.